André Kuipers maakt kinderen enthousiast voor techniek

“Kijken doe je met je handen”, is de verrassende boodschap van Simone Kukenheim wethouder Onderwijs aan het begin van de Collegetour. “Als je echt goed naar iets wil kijken, moet je ook de vorm voelen, weten of iets zacht of hard is, en het misschien zelfs wel uit elkaar halen. Echt leren is maken en onderzoeken, daar gaat wetenschap en techniek over. Heel leuk dat jullie er allemaal zijn, en veel plezier met André Kuipers.”

“Vandaag gaan we een reis naar de ruimte maken”, belooft Sander Koenen, die samen met Kuipers de Collegetour presenteert. Sander vraagt de kinderen in het tot de nok toe gevulde auditorium om zoveel mogelijk kabaal te maken en enkele seconden later staat André Kuipers in zijn astronautenoveral op het podium. In 2004 was hij de tweede Nederlander die een ruimtereis maakte. “Wat een lawaai! Het lijkt wel een lancering”, zegt de astronaut lachend. “Met deze ontvangst voel ik me net een popster.”

Nadat ze eerst de tienduizendste leerling van de Collegetour hebben verrast met een cadeautje, beginnen Sander en André aan hun presentatie. De werking van de zwaartekracht demonstreren ze met een tennisballetje, en ze laten de kinderen op en neer springen om te ervaren dat ze niet zomaar de ruimte in kunnen zweven. Ademloos kijken de kinderen toe als ze op het enorme scherm de beelden zien van de lancering van Kuipers’ tweede ruimtereis, op 21 december 2011, en van het ruimtestation ISS. “Hoe voelt het eigenlijk als je opstijgt”, is een vraag van een van de scholieren. Kuipers: “Denk maar aan een achtbaan. Als je snelheid maakt, word je helemaal in je stoel gedrukt.” Mohammed (Westerparkschool): “En hoe kunt u al die knoppen onthouden?” Kuipers: “Goed leren en oefenen. En opzoeken natuurlijk: je hoeft niet alles uit je hoofd te weten.”

Tot grote hilariteit van de kinderen legt de astronaut ook uit hoe hij zich waste in het ruimtestation. Op het filmpje is goed te zien hoe het water dat hij op zijn gezicht spuit aan zijn hoofd blijft ‘plakken’, zelfs als hij zijn hoofd heen en weer schudt. Hoe deed je dat eigenlijk met plassen, vraagt Sander. Kuipers: “Dat ging via een trechter, die de plas meteen afzuigt. En het mooie is dat we de plas dan schoon maken, om het als drinkwater te gebruiken.” Aan de kreten van afschuw te horen, vinden de kinderen dit toch een beetje raar.

Gefascineerd kijkt de zaal even later toe als Sander en André prachtige beelden laten zien van de aarde, die Kuipers tijdens zijn ruimtereis heeft gemaakt. Steden in de nacht, het noorderlicht, bliksemflitsen, de reflectie van de zon in rivieren, de inslagkrater van een brok steen: het komt allemaal voorbij. “Ziet u het leven nu anders?”, wil Elina weten. Kuipers: “Zeker! Je beseft dat we met z’n allen op die ene kwetsbare bol leven, met beperkte voorraden. Dat we onze planeet moeten bewaren voor de volgende generaties.” En na een laatste selfie met alle kinderen verlaat de astronaut de zaal onder luid applaus.

Workshops

Na de presentatie van André Kuipers gaan de leerlingen in Nemo een aantal workshops volgen op het gebied van techniek, verzorgd door Nemo, de Universiteit van Amsterdam en een aantal door het technisch bedrijfsleven. Zo geeft Chris (Swart Installatietechniek) voorlichting over zonne-energie. Drie kinderen luisteren aandachtig toe. “Die panelen hebben wij ook op ons huis!”, zegt een meisje. Chris: “Hoe kunnen we nog meer natuurlijke energie opwekken?” Met water en wind, weten ze: “Windmolens!” Fanatiek beginnen ze te knijpen in de uitgedeelde knijpkatten. Chris: “Nou zijn jullie ook lichtleveranciers.”

Bij een andere workshop krijgen kinderen een spoedcursus banden plakken. Boris (Zwarte Fietsenplan) geeft instructies, daarna gaan de kinderen zelf aan de slag. Als twee jongens het gaatje in de band hebben gevonden, smeren ze de lijm heel zorgvuldig op de juiste plek en leggen ze de plakker precies in het midden, zoals ze van Boris hebben geleerd. “Goed gedaan jongens!” Mohammed lacht: “Volgende keer als ik een lekke band heb, plak ik hem gewoon zelf.”

Leermeesters Remco en Redouan van Ymere geven even verderop uitleg over energiebesparing. “Waarom bedenken ze geen lader die geen stroom verliest als je vergeet hem uit het stopcontact te halen?”, vraagt een jongen. Redouan: “Kijk, zo komen we op nieuwe ideeën! Zoals André Kuipers al zei: we hebben denkers en doeners nodig.” Als de kinderen weer zijn doorgelopen, vertelt hij hoe leuk het is om als leermeester kinderen enthousiast te maken voor techniek. “Wij proberen hun blik te verruimen, door te laten zien hoe belangrijk techniek is voor de maatschappij. Heel inspirerend om te merken hoe ze meedenken en hoe hun fantasie soms op hol slaat. Ik heb als leermeester al meegemaakt dat leerlingen na zo’n voorlichting toch voor elektrotechniek kiezen, dus ik denk ik dat dit soort dagen heel zinvol zijn.”